Nieuws

Door Frits Feuler - Vanavond begint het 28e WK voor mannen in Katowice met het duel tussen Frankrijk en Polen. Nederland is voor het eerst sinds 1961 present. Een terugblik.

Tussen 1 en 12 maart 1961 vond in West-Duitsland het 4e WK voor mannen plaats. Ook van de partij: Nederland, dat met samen met Japan debuteerde op het mondiale evenement. Twaalf landen waren van de partij, ingedeeld in vier groepen van drie ploegen. De nummers 1 en 2 gingen door naar de hoofdronde, nummer 3 – waaronder Nederland – viel af. Nederland verloor beide groepsduels: van West-Duitsland met 33-7, van Frankrijk met 22-11. Topscoers voor Nederland waren Jan Ridderbos en Frans van der Heyden. Roemenië werd wereldkampioen, na een 9-8 zege – twee verlengingen - in de finale op Tsjecho-Slowakije.

Nederland heeft in de veldhandbalperiode 4 keer meegedaan aan een WK: in 1938 in Duitsland, in 1952 in Zwitserland, in 1963 opnieuw in Zwitserland en in 1966 in Oostenrijk. Er werden 3 overwinningen behaald:  in 1938 in Magdeburg tegen Luxemburg (9-3), in 1952 in Aarau tegen Frankrijk (14-8) en in 1963 in Biel tegen de U.S.A. (11-5).

Daarna verbleef Oranje decennialang, tot 1992, in de toen nog zo geheten B-categorie op Europees niveau. In Oostenrijk sloot Nederland, ook onder leiding van coach Guus Cantelberg, in 1992 af met een negende plek. Ook aan het spelen op C-WK - de laagste categorie - ontwam Oranje niet. Toen nog allemaal onder de vlag van de Internationale Handbal Federatie: vanaf 1994 waren er nog louter A-WK's waar Oranje niet in voorkwam.

Het was jarenlang een enorme klus voor elke selectie en begeleidingsstaf om uit dat tweede niveau te geraken. In 1977 was Oranje er bij in het Oostenrijkse Linz, twee jaar later volgde het eindtoernooi in Barcelona, onder leiding van coach Guus Cantelberg. In 1981 (Lyon) was Nederland opnieuw present. Het B-WK in 1983 in eigen land – met coach Jan Kecskemethy – eindigde in een grote teleurstelling. Vooraf was er heel wat gedoe rond de knieblessure van spelverdeler Wil Jacobs. Die dreun werkte in het eerste duel tegen de Tsjecho-Slowakije door: 8-24. Daarna volgde een ingecalculeerde nederlaag tegen West-Duitsland en een gelijkspel (19-19) tegen Frankrijk. In de onderste helft van het toernooi ging het verder tegen Israël, Bulgarije, België en IJsland. Blauw Wit-speler Peter Verjans z.g. werd uitgeroepen tot ‘beste speler van het toernooi’. Een jaar later brak de kleine, snelle hoekspeler zijn kuitbeen en was het meteen einde carrière.

OPMARS

In 1992 was Oranjes laatste optreden. Daarna was het heel lang stil. In de play offs voor het WK 2017 verloor Oranje over twee duels nipt van Polen. Twee jaar later was Zweden in het tweeluik te sterk: de 25-24 thuiszege bleek niet voldoende. Ook voor de play offs van 2021 was Nederland geplaatst, maar de duels tegen Oostenrijk werden vanwege corona gecanceld: Oostenrijk mocht door, Nederland bleef thuis.

Bij het EK 2021 in Noorwegen klopte Nederland met fris spel aan de deur: winst op Letland, verlies tegen toplanden Duitsland en Spanje. Met opgeheven hoofd verliet de ploeg Trondheim. Twee jaar later werd in Hongarije, met veel corona-perikelen in en rond de ploeg, de stijgende lijn doorgetrokken: eerst werd voor 22.000 fans het thuisland met 31-28 (11 treffers Kay Smits) verslagen, vervolgens was er winst op Portugal (32-31) en nipt verlies (28-29, 13 keer Kay Smits) tegen IJsland. In de hoofdronde pakte de ploeg van de IJslandse coach Erlinger Richardsson nog de punten tegen Montenegro (34-30) en hield in het slotduel grootmacht Kroatië in toom: 28-28. Denemarken (25-33) en Frankrijk (24-34) waren een maatje te groot. Wel allemaal goed voor plek 10.

Pas in 1994, na de oprichting van de Europese Handbal Federatie (EHF) op 17 november 1991 in Berlijn, lagen er meer mogelijkheden voor de ‘kleinere’ landen om ook aan het grote werk te mogen proeven. Kleine landen werden groot, de hegemonie van de sterke Oost-Europese landen nam af.

Nu de tweede deelname op een WK. Handbal boekte de afgelopen jaren een enorme opmars in Nederland, met name door de prestaties van de vrouwenploeg die in 2019 de eerste WK-titel ophaalde in Japan. De mannen waar veel spelers renderen in sterke buitenlandse competities, slopen haast ongemerkt omhoog maar dat proces was langer en moeizamer. Met de vele talenten die nu aan boord zijn en op de achtergrond klaar worden gestoomd, hoopt ook de herentak definitief een plaats in de Europese en mondiale subtop te vinden.

De stijging bij de mannen was niet fulminant, maar eerder een stapsgewijze aanpak: 17e op het EK 2021 naar een 10e positie op het EK van 2022. Nederland heeft tussendoor niet achterover geleund: veel werk is gestoken in de ontwikkeling van jonge spelers op de Handbal Academie. Anderen trokken naar sterke buitenlandse competities of wisselden daar zelfs naar een hoger niveau.  

NIET MAKKELIJK

De weg naar het WK in Polen was niet makkelijk: in het tweeluik met Portugal in de play offs leverde het uitduel een prima zege op. Vier dagen later volgde in eigen land de kater: verlies. Met een score van 61-65 moest het ambitieuze team de aanwezigheid op het WK op een wel heel laag pitje zetten. Maar de Internationale Handbal Federatie was de opmars van dit Oranje niet ontgaan en kende de ploeg alsnog een wildcard toe. Goed en frivool spel moet beloond worden, zo dacht men ten kantore in het Zwitserse Basel. Vreugde alom.

Een nieuwe uitdaging wacht. Die is op voorhand niet makkelijk: in groep F – een van de zwaarste groepen in de voorronde - is naast Noorwegen en Noord-Macedonië het onbekende Argentinië de ploeg in het openingsduel op vrijdag de 13e (!) januari. Een cruciaal duel dat de toon zet voor het verdere verloop op dit WK. Met Luc Steins, de MVP van de Franse competitie in de afgelopen twee seizoenen en rechter opbouwer Kay Smits, winnaar van de IHF Men's Super Globe in 2021 en 2022, Duits kampioen en bekerwinnaar 2021 met SC Magdeburg en nummer vier op de topschutterslijst van het EK 2022 met 45 doelpunten, is echter alles mogelijk. Met Dani Baijens die bij zijn nieuwe ploeg Hamburg goed rendeert, met ervaren spelers als Boomhouwer, Adams, Benghanem. Met defensiespecialisten als Schoenaker en Sluijters. met twee stevige doelmannen Ravensbergen en Versteijen. Met liefst zes linkshandigen aan de rechter kant. Debutanten op dit WK: Arjan en Niels Versteijnen, Evert Kooijman en Rob Schmeits. Met z'n allen de komende drie weken flink aan de bak! 

NIEUWE COACH

Een van de eerste problemen die Oranje moet oplossen, is de overgang - na vijf jaar - van voormalig coach Erlingur Richardsson naar de nieuwe coach Staffan Olsson, die het team sinds juli 2022 leidt. "Het doel is om op de lange termijn voor de medailles te spelen, ik weet niet waarom ik dat niet kan zeggen. Wat ik tot nu toe in een paar trainingssessies heb gezien, vind ik erg leuk op alle onderdelen van het spel,” laat de Zweedse coach in de media optekenen die zijn eerste contact met de nationale ploeg als 'lastig' mag beschouwen. Met Steins  - afwezig vanwege een lichte knieblessure – startte Oranje medio oktober zwakjes in de groepsfase van het EK 2024 in Duitsland. België liet in Den Bosch zijn tanden zien: nipte 25-24 winst voor Nederland. Drie dagen later ging het volledig mis in Griekenland: 32-28.

Vreugde bij Oranje na winst in het openingsduel EK 2022 tegen Hongarije,  foto Reza

Het is duidelijk: werk aan de winkel voor de nieuwe coach. Een comeback na 62 jaar op het podium van ’s werelds grootste eindtoernooi met 32 ploegen is een enorme uitdaging én eer voor Nederland, dat absoluut zijn 11e plaats uit 1961 wil verbeteren.

PASPOORT NEDERLAND

Coach: Staffan Olsson

Bekendste spelers: Luc Steins (spelverdeler), Kay Smits (rechter opbouw), Bobby Schagen (aanvoerder/rechter hoek)

Kwalificatie WK 2023 Polen/Zweden: Wild Card

Geschiedenis WK: 1961, 11e plaats  

Groepsindeling WK 2023: groep F (Noorwegen, Noord-Macedonië, Argentinië, NEDERLAND)

cover  Ivar Stavast in actie tegen Denemarken, EK 2022 in Hongarije

foto Reza